Home HÌNH ẢNH THƯ VIỆN Austraylia (ÚC): Định hướng phát triển thư viện số
Austraylia (ÚC): Định hướng phát triển thư viện số PDF. In Email

Để người dân toàn nước Úc có thể tiếp cận tài liệu thư viện mọi lúc, mọi nơi là điều mà Thư viện Quốc gia Nam ÚC đang hướng tới.

image001

Một góc Thư viện nước Úc (Ảnh minh họa. Nguồn: shire.gov.cx)

1. Bối cảnh Thư viện Úc

Là một nơi lưu trữ  và truyền bá tri thức, Thư viện Austraylia (nước Úc) không tạo ra một không khí nặng nề bởi sách vở, mà ngược lại, đang tạo được một môi trường hết sức dễ chịu và thoải mái. Từ kiến trúc, trang thiết bị, quản lý, đến phục vụ ... đều tạo điều kiện để người đọc đến được với tri thức trong một trạng thái thư giãn và vui vẻ.

Có 2 điều nổi bật ở tất cả các thư viện của quốc gia này (và có lẽ cũng là điểm chung của thư viện ở các nước phát triển), đó là là tư duy phục vụ và tự phục vụ. Về lĩnh vực phục vụ, thư viện  nước Úc có rất nhiều kênh để giao tiếp với độc giả: thông tin hướng dẫn trên giấy, bàn hướng dẫn trực tiếp (quầy thông tin) có nhân viên trực, thông tin hướng dẫn trên website… Thậm chí, website Thư viện Đại học Queensland còn có nhân viên trả lời trực tuyến các câu hỏi của sinh viên trong giờ hành chính. Các thư viện cung cấp những loại dịch vụ đa dạng để hỗ trợ độc giả tiếp cận tài liệu một cách tốt nhất. Thư viện thành phố Brisbane cho phép người đọc “gọi” một quyển sách từ chi nhánh xa đến chi nhánh gần nhà để tiện việc mượn, trả. Thư viện Thành phố Melbourne có thể mượn sách từ các thư viện khác cho người đọc của mình. Điều quan trọng là: Sách mượn từ các hệ thống thư viện khác nằm trong Thành phố Melbourne sẽ không bị tính phí. Tuy hoạt động mượn và trả sách của thư viện đã được tự động hoá, nhưng thư viện luôn có nhân viên túc trực để giúp đỡ độc giả thao tác với máy móc khi tra cứu, tìm kiếm thông tin. Mục đích chính của việc tự động hoá hoạt động thư viện không phải chỉ để tiết kiệm nhân lực cho thư viện, mà còn là để chăm sóc tối đa sự tự do, tiện ích của khách, để họ cảm thấy thoải mái nhất khi đến với các dịch vụ công cộng như thế này.

image002 

Trong thư viện Trường Đại học Macquaire (Úc)

Về phương diện tự phục vụ: Bạn đọc sau khi tìm kiếm tài liệu trên website/hoặc tìm kiếm trên hệ thông tra cứu của thư viện, sẽ tự đến lấy tài liệu ấy ở khu vực lưu trữ và làm thủ tục mượn sách ở máy mượn sách tự động. Khách chỉ cần quét Thẻ thư viện qua bộ phận đọc thẻ và sau đó quét mã vạch của từng tài liệu cần mượn, là đã hoàn thành thủ tục mượn sách. Còn khi trả tài liệu, bạn đọc chỉ cần bỏ tài liệu vào Khe trả lài liệu (lắp trên tường), hoặc các bàn cạnh các bức tường; thì máy quét lắp đặt cũng sẽ tự động thao tác và xoá tên tài liệu khỏi danh sách mượn trong tài khoản của bạn đọc. Khe trả sách/Bàn trả sách này thường được lắp đặt ở hai nơi: 1. Bên trong thư viện để phục vụ khách trả sách trong giờ thư viện hoạt động, 2. Bên ngoài cổng thư viện, để phục vụ bạn đọc trả sách khi thư viện đã đóng cửa. Các hoạt động in ấn, photocopy, scan tài liệu hay sử dụng Internet v.v... đều do bạn đọc/khách hàng tự thực hiện và được thanh toán qua Thẻ thư viện. Các thiết bị kỹ thuật trong thư viện không ngừng được nâng cấp để phục vụ/chăm sóc tốt nhất nhu cầu của bạn đọc.

Thư viện Đại học Queensland đã cập nhật thêm chức năng in biên nhận cho máy trả sách tự động vào tháng 9/2011 (để tránh tình trạng sách đã nhét qua khe trả nhưng vì lý do nào đó mà hệ thống không cập nhật vào tài khoản thư viện của sinh viên). Đa phần tài liệu thư viện được miễn phí cho tất cả các bạn đọc thuộc đối tượng phục vụ của họ, nhưng tài liệu trễ hạn sẽ bị phạt, mức độ nặng nhẹ tuỳ vào tính chất tài liệu và quy định của từng thư viện. Kho tài liệu của Thư viện Đại học Queensland được phân loại rất hợp lý, phục vụ được các nhu cầu đa dạng của tất cả mọi người. Một tên sách phổ biến có thể có các loại sau: loại mượn một tháng (có thể gia hạn hai lần, mỗi lần được thêm một tháng nữa), loại mượn bảy ngày, loại mượn ba ngày, loại mượn hai giờ, và loại đọc tại chỗ. Tên sách ít phổ biến hơn có thể không có loại mượn một tháng hay loại mượn bảy ngày. Đối với sách mượn càng ngắn ngày, khi trễ hạn bị phạt càng nặng. Đối với các bản sách mượn một tháng (nếu có một độc giả khác yêu cầu được mượn quyển sách này thì người đang giữ nó phải hoàn trả lại trong vòng bảy ngày, kể từ ngày nhận thông báo đòi sách của thư viện), nếu trễ cũng sẽ bị phạt rất nặng. Chính sách này đảm bảo không ai được giữ một tài liệu quá lâu, trong khi có nhiều người muốn đọc nó, lại cũng đảm bảo các cuốn sách luôn nằm trong tay độc giả, luôn trong tình trạng được sử dụng thay vì “nằm ì” tại nơi lưu trữ của thư viện.

 image004

Bàn mượn & trả sách tự động tại một Thư viện nước Úc (Ảnh Internet)

Người sử dụng thư viện nơi đây cư xử với nhau theo một quy tắc/quy định rất văn minh. Cũng giống như trong nhiều hoạt động khác, bạn đọc đến thư viện luôn luôn xếp hàng chờ đến lượt: ở máy mượn sách, máy trả sách, máy in, máy photo và khu vực sử dụng máy tính.... Nhiều tân sinh viên Châu Á của Đại học Queensland đã rất ngạc nhiên khi thấy trước những phòng máy tính của thư viện, sinh viên xếp hàng dài dằng dặc, mặc dù thời gian sử dụng máy tính cho mỗi lượt không hề bị giới hạn. Người ta kiên nhẫn chờ đợi người trước dùng xong để đến lượt mình, dù có khi chẳng biết bao giờ họ mới xong. Bên cạnh đó, vẫn có những khu vực máy bị quy định thời gian sử dụng: Ví dụ máy dùng 5 phút dùng để in ấn, máy dùng 15 phút dùng để kiểm tra e-mail hay thời khoá biểu… Điều này cho thấy thư viện Đại học Queensland hết sức nhấn mạnh đến tinh thần chia sẻ, vì chia sẻ mang đến sự công bằng và cảm giác thoải mái cho tất cả mọi người.

Sự tự phục vụ còn đi kèm với tinh thần tự giác và ý thức trung thực. Hệ thống thư viện nói riêng và các hệ thống công cộng khác (như siêu thị, bảo tàng, cửa hàng nói chung) ở nước Úc luôn thể hiện sự tôn trọng khách hàng khi không bao giờ yêu cầu khách phải gửi lại túi xách khi vào khu vực tự chọn. Điều này đòi hỏi khách phải có ý thức tự tôn trọng mình, không bao giờ tơ hào đến của chung. Tất nhiên thư viện, cũng như những nơi công cộng khác, luôn có máy camêra lắp đặt ở cổng/và các khu vực cần thiết, để báo động khi có tài sản của khu vực bị đưa ra ngoài một cách trái phép, nhưng máy móc không phát hiện ra được mọi trường hợp. Thiết bị duy nhất kiểm soát sách ra ngoài trái phép chỉ là máy quét gắn ở cửa thư viện.

Thư viện ở Úc thường không phân chia khu vực lưu trữ sách đọc tại chỗ và sách mượn về nhà. Người đọc sau khi lấy sách ra khỏi kệ, có thể ngồi đọc ngay tại các khu bàn ghế trang bị gần đó, hoặc mang đến máy mượn sách làm thủ tục rồi đưa sách ra ngoài. Thế nên camera lắp đặt trong thư viện không thể phát hiện được người đọc trộm sách. Vì vậy, chỉ có “lòng tự trọng” của người sử dụng mới là công cụ kiểm tra chính xác nhất, tốt nhất và thư viện luôn đặt niềm tin vào họ.

Thiết kế của thư viện cũng tập trung & coi trọng vào phục vụ việc thư giãn cho độc giả. Người Úc nói chung và sinh viên ở Úc nói riêng đến thư viện không chỉ để đọc sách, mà ngay cả khi họ đọc sách thì thư viện cũng cố gắng làm cho sự căng thẳng và mệt mỏi giảm đến mức tối thiểu. Thiết kế của nhiều thư viện không chỉ là những phòng ốc khô khan, mà thực sự là những công trình nghệ thuật đầy ắp cây xanh và ánh sáng tự nhiên. Chi nhánh Ispwich của Thư viện Đại học Queensland được thiết kế thơ mộng như một quán cà phê với dãy cây xanh và dòng suối nhỏ. Bên cạnh thư viện là căng-tin. Thư viện cũng cho phép mang vào một số thứ ăn, đồ uống theo quy định. Để phục vụ nhu cầu và sở thích của bạn đọc, thư viện thiết kế nhiều khu vực khác nhau với mục đích sử dụng khác nhau. Thư viện trường đại học thường có khu vực bàn học cá nhân bình thường, khu vực bàn học cá nhân có khoá để người dùng có thể cất đồ đạc khi đi ra ngoài, phòng làm việc cá nhân có trang bị máy tính, bàn làm việc theo nhóm, phòng làm việc nhóm có máy tính, máy chiếu, khu vực yên lặng tuyệt đối và khu vực có thể trò chuyện ở mức độ vừa phải, khu học tập 24/24 giờ …

Thư viện công cộng thường có khu vực triển lãm, khu vực đọc sách, khu vực sinh hoạt tập thể, khu vực dành cho thiếu nhi với nhiều sách vở và đồ chơi có tính giáo dục, khu vực dành cho cha mẹ vui chơi và dạy dỗ trẻ nhỏ dưới 2 tuổi v.v… Trẻ con đến thư viện được dạy thái độ tôn trọng người khác, biết giữ trật tự, biết sắp xếp đồ đạc sau khi dùng xong, chơi xong. Chi nhánh Indooroopily của Thư viện thành phố Brisbane có khu vực chơi cờ vua, với bàn cờ khắc hẳn vào mặt bàn và quân cờ được sắp xếp rất ngăn nắp trên bàn cờ. Trẻ con vào chơi cờ rất nhiều nhưng không quân cờ nào bị mất, cho thấy trẻ em dù lớn hay nhỏ đều được dạy dỗ tử tế và kiểm soát tốt. Chính quyền Thành phố Melbourne đã cho xây dựng một thư viện độc đáo lấy ý tưởng từ hình ảnh cầu vồng để tạo cho công trình kiến trúc thư viện của thành phố một hình ảnh thu hút độc giả ngay từ bên ngoài. Và thực tế sau khi hoàn thành, công trình kiến trúc với màu sắc và thiết kế bên ngoài như một biệt thự sang trọng, độc đáo đã thu hút hàng nghìn lượt độc giả đến thu viện mỗi ngày.            

Có thể bạn chưa biết: Thư viện đóng một vai trò quan trọng việc đưa nước Úc vào danh sách các quốc gia dẫn đầu về học thuật và khoa học của nhân loại. Sự đa dạng về nội dung, phân loại rất rõ ràng của từng thư viện, cùng với hệ thống quản lý rất chuyên nghiệp và việc ứng dụng khoa học công nghệ cao đã tạo được sự thoải mái và tiện ích vô cùng chất lượng cho người sử dụng.

 image006

Bạn đọc nghiên cứu tài liệu trong thư viện (Ảnh minh họa. Nguồn: cooperhewitt.org)

 2. Định hướng mở rộng thư viện trực tuyến

Thư viện ở nước Úc sử dụng Internet để kết nối với nhiều người ở cùng một thời điểm phát sóng và trao đổi ý tưởng, nhận thức và giúp bạn đọc tham gia hoạt động qua một loạt phương tiện truyền thông. Thư viện đã mở rộng phạm vi tiếp cận với mọi người trên toàn thế giới, làm tăng danh tiếng của nước Úc qua các dịch vụ và nội dung trực tuyến sáng tạo.

Toà nhà Thư viện Quốc gia Úc là địa điểm yêu thích tại khu vực văn hoá của Nam Terrace. Mọi người đến đây để tìm kiếm sự trợ giúp chuyện nghiệp, sử dụng các bộ sưu tập độc đáo, quý hiếm; hoặc tiếp cận các thông tin và công nghệ mới nhất, trải nghiệm các chương trình, các sự kiện đầy ý nghĩa và gặp gỡ, chia sẻ mọi vấn đề ... hoặc đơn giản chỉ là đến địa điểm của kiến thức và sự truyền cảm hứng. Thư viện Quốc gia được trân trọng bởi cộng đồng như một người canh gác đáng tin cậy trông giữ các tài liệu di sản, văn hóa-thông tin trao quyền cho cuộc sống thông qua học tập và nghiên cứu. Nó được coi là trung tâm đổi mới kĩ thuật số: thu thập, lưu trữ, định dạng lại và di chuyển nội dung sang dạng kĩ thuật số. Con người làm việc trong Thư viện Quốc gia Úc luôn chuyên nghiệp, có trách nhiệm, linh hoạt và phản ứng kịp thời. Thư viện Quốc gia Úc là nơi sáng tạo, hiện đại và luôn đón chào tất cả mọi người./.

___________

Hiền Lê - Cinet. ngày 18/05/2018 ( Nguồn slsa.sa.gov.au, Bản tin Tham khảo VHTTDL Quốc tế )

 

TIN MỚI

DANH MỤC THƯ MỤC ĐỊA CHÍ

danh-muc-2022-1

ĐỐI TÁC

nlv

2018-idt-ads

2023-03-25-quang-cao-slibvn

2022-kipos-ads-2

2021-dl-ads-1

2018-ted-ads-1

saomai-logo-final